სტატიები

     borjom-xaragaulis erovnul parkis mniSvneloba ekoturizmis ganviTarebaSi

      Tanamedrove pirobebSi kacobrioba dgas garemo pirobebis uprecedento globaluri cvlilebis winaSe. bolo aTwleulebi cxadyofen, rom adamianurma  faqtorebma ukiduresad Secvala da daaziana kacobriobisaTvis sasicocxlo mniSvnelobis mqone sistemebi: biosfero, atmosfero da hidrosfero. Aam sistemebze zemoqmedebis Sedegebi – biologiuri mravalferovnebis Semcireba, klimatis cvlileba, okeaneebisa da sxva saerTaSoriso wyalsatevebis, tyis resursebisa da niadagis degradacia safrTxes uqmnis, rogorc axlandeli, ise momavali Taobebis keTildReobas. amitom sul ufro met mxardaWeras poulobs azri biologiuri mravalferovnebis SenarCunebis Sesaxeb momavali TaobebisaTvis. adamianebis qmedebebis Sedegad warmoqmnili safrTxeebis fonze biomravalferovnebis SenarCuneba  Tanamedrove epoqis erT-erTi ZiriTadi problemaa. maT mniSvnelobas bunebrivi da kulturuli memkvidreobis SenarCunebisa da mdgradi ganviTarebis uzrunvelsayofad aRiareben saerTaSoriso organizaciebi,  qveynebis mTavrobebi da mosaxleoba.       

      saqarTveloSi daculi teritoriebi iqmneba umniSvnelovanesi erovnuli memkvidreobis _ unikaluri, iSviaTi da damaxasiaTebeli ekosistemebis, mcenareTa da cxovelTa saxeobebis, bunebrivi warmonaqmnebisa da kulturuli arealis dasacavad da aRsadgenad, maTi samecniero, saganmanaTleblo, rekreaciuli da bunebrivi resursebis damzogavi pirobebis Seqmnis mizniT.                                         

    ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკი საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისი პირველი ეროვნული პარკია კავკასიაში. იგი 1995 წელს შეიქმნა, ოფიციალურად კი 2001 წელს გაიხსნა. ფართობის მიხედვით ის ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი დაცული ტერიტორიაა. 2007 წელს ბორჯომ ხარაგაულის ეროვნული პარკი ევროპის დაცული ტერიტორიების ქსელის – PAN Park -ის წევრი გახდა, რაც დაცული ტერიტორიის უმაღლეს დონეზე დაცვისა და ტურიზმის განვითარების გარანტია. borjom-xaragaulis  erovnul parkSi funqcionirebs gamarTuli dacvis    ganyofileba, Seqmnilia turistuli bilikebi da infrastruqtura, romelsac yovelwliurad ramodenime aTasi  vizitori stumrobs, aqtiurad xorcieldeba ekosaganmanaTleblo qmedebebi,  aRinusxeba parkSi arsebuli florisa da faunis warmomadgenlebis Sesaxeb mniSvnelovani informacia, mimdinareobs florisa da faunis  iSviaTi da safrTxeSi myofi  saxeobebis konservacia.    ეროვნული პარკში გაერთიანდა ტერიტორიები, რომლებიც საქართველოს რამდენიმე ისტორიული კუთხის განაპირა ნაწილებია. პარკი მდებარეობს თორის, იმერეთის და სამცხის ტერიტორიაზე. borjom-xaragaulis erovnuli parki moicavs - sakuTriv borjom - xaragaulis erovnul parks,  borjomis saxelmwifo nakrZals da neZvis aRkveTils. borjom-xaragaulis erovnuli parki ganfenilia mcire kavkasionis centralur nawilSi, aWara–imereTis qedis aRmosavleTi nawilis CrdiloeT da samxreT ferdobebze. moicavs borjomis, xaragaulis, axalcixis, baRdaTis, xaSuris da adigenis raions  saerTo farTobiT 85 047,44 ha.   

   

wylis resursebi

  

zedapiruli wylebi erovnuli parkis erT  -  erT ZiriTad bunebriv simdidres warmoadgens. aseve aq warmodgenilia sakmao ricxovnoba patara mdinareebisa, romlebic zamTarSi da zafxulSi  ar  Srebian,  patara  Releebi, nakadulebi, romlebic zafxulis periodSi Srebian, aseve uamravi wyaroebi Seadgenen wylis resursebs teritoriaze. mdinareebi xasiaTdebian sakmao vardniTa da  Cqari dinebiT.                   

      borjom  - xaragaulis erovnuli parkis teritoriaze uxvwylianobiT gamoirCeva mdinareebi: oZrxe, baraTxevi, qviSxeTis wyali, arjola, sakraula, TeTri wyali, xaniswyali და ა.შ.  Releebi: abanos, bagebis, samoTxis, saCqefis, rkinijvris, meRrukis, xergიlis da uamravi raodenoba Releebi, romlebic zafxulis periodSi Srebian. mdinareebisa da Releebiს sazrdoobis wyaroebs Seadgens  Tovlis wylebi, wvimis wylebi,  da bunebrivi wyaroebis wylebi.

    mdinareebi da Releebi Tvalwarmtac xeobebs qmnian, am ulamazes landSaftebs, წარმოდგენილია mravali mcire Tu didi CanCqeri. CanCqerebiT gansakuTrebiT mdidaria md. meRrukiს, stefuriს, sakraulas, xaniswylis CanCqerebi, რამდენიმე მათგანი 25–30 მეტრს აღემატება. erovnuli parki da misi mimdebare teritoriebi gamoirCevian samkurnalo, Termuli da balneologiuri wylebiT. gansakuTrebiT  aRsaniSnavia  borjomis, zvares, sairmis, samkurnalo mineraluri wylebi. abasTumnis, axaldabis, nunisis, winubnis Termuli wylebi.

U   ukanaskneli wlebis manZilze zafxulze da Semodgomaze globalur daTbobasTan dakavSirebiT SeimCneva wyaroebis debetis dakleba da zogrjer daSrobac. rac gamowveulia parkis teritoriaze uCveulo gvalvebiT.

    

        

                                                   ფაუნა

მრავალფეროვანია ბორჯომ-ხარაგაულის ფაუნა. ეროვნული პარკის მშვენება მისი ძუძუმწოვარა მაცხოვრებლები არიან. მსხვილი მტაცებლებიდან ნაკრძალში გვხვდება მგელი, ფოცხვერი, დათვი. ჩლიქოსნებიდან პარკის ტერიტორიაზე ყველაზე ხშირად შველსა და გარეულ ღორს  ნახავთ. ბორჯომის ხეობა ყოველთვის განთქმული იყო კავკასიური კეთილშობილი ირმის პოპულაციით. ირმის რაოდენობამ ამჟამად ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნულ პარკში 140-მდე მიაღწია. აქაურ კლდეებზე ოდითგანვე სახლობდნენ ნიამორები, თუმცა ამჟამად აქ მხოლოდ რეინტროდუცირებული ნიამორები ბინადრობენ, რომლებიც ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკის ადმინისტრაციასა და ბუნებისდაცვის მსოფლიო ფონდის  მხარდაჭერით მეზობელი სომხეთიდან იქნა შემოყვანილი. აქ გავრცელებული მსხვილი ძუძუმწოვრების უმრავლესობა საქართველოს „წითელ ნუსხაშია“ შესული. წვრილი ძუძუმწოვრებიდან აქ ბინადრობენ რამდენიმე სახეობის თაგვი, ძილგუდა, სინდიოფალა, ტყის კვერნა, კლდის კვერნა, კავკასიური ციყვები. ფაქტიურად ყველგან გვხვდება მელა  და კურდღელი.  ქვეწარმავლებიდან ეროვნულ პარკში ხვლიკის და გველის რამდენიმე სახეობა გვხვდება. მათგან აღსანიშნავია, კავკასიური ჯოჯო და ხმელთაშუაზღვის კუ. ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკის მკვიდრი ფრინველებიდან აღსანიშნავია ისეთი იშვიათი სახეობები, როგორიცაა მთის არწივი, ორბი , სვავი  და კავკასიური როჭო.

                                           ისტორიული ძეგლები

ეროვნული პარკის შემოგარენი ძალზე მდიდარია ისტორიული ძეგლებით. სიძველის და ისტორიის მოყვარულთათვის უდავოდ საინტერესოა გარემომცველ პეიზაჟში ლამაზად ჩასმული ისეთი ძეგლების მონახულება, როგორებიცაა: ტიმოთესუბნის მეცამეტე საუკუნის გუმბათოვანი ტაძარი, ნეძვის ეკლესია (მე-9 საუკუნე), ნუნისის ეკლესია (მე-9 საუკუნე), საკვირიკეს ბაზილიკა სოფელ დვირთან (მე-10 საუკუნე), ჩითახევის მწვანე მონასტერი (მე-9 საუკუნე), გოგიას ციხე და პეტრას ციხე დაბა ლიკანთან (მე-9 საუკუნე), ვახანის ციხე ხარაგაულის რაიონში, ოქროს ციხე ადიგენის რაიონში. ეროვნული პარკის მიმდებარე ტერიტორიაზე უფრო ძველი არქეოლოგიური ძეგლებიც არსებობს, მაგალითად: ბრინჯაოს ხანის ციკლოპური ნამოსახლარი სოფელ ბოგასთან, ბრინჯაოს ხანის სამარხები და ანტიკური ხანის კულტურული ფენები.